<<YADDA AKE FARA NOMAN KIFI >>
Noma kifi iri-iri ta hanyoyi daban daban saboda dalilai iri iri na kara yawa a duk fadin duniya. Daya daga cikin dalilan haka kuwa shine karin adadin jama’a dake bukatan albarkar ruwa, kuma jama’a na kara fahimtar muhimmancin cin abinci mai dauke da kifi a ciki. Ya danganta da ra’ayoyin ka da nufin ka, zaka iya noman kifi saboda nishadi, ko kuma domin sayarwa da samun riba a cikin kasuwanni. To ga yadda zaka fara.
1. Ka tantance irin gonar ka, da dalilin kafa ta.
Ana amfani da hanyoyi iri iri wajen noman kifi, saboda haka kana bukatar sanin wani irin kifi kake so ka noma, da kuma rubuta tsarin sana’ar. Mai so ya fara wannan sana’a yana bukatar amsa wadannan tambayoyin:
a. Me zaka yi da kifin bayan ka noma? Abinci za’a yi da shi, ko kuma kwalliya?
b. Ko kana da nufin gina tabkin kifi da kanka ne, ko kuma niyyar ka shine kafa katafaren kamfani domin samun riba mai yawa da shahara a duk fadin duniya? b. Ko kana da nufin gina tabkin kifi da kanka ne, ko kuma niyyar ka shine kafa katafaren kamfani domin samun riba mai yawa da shahara a duk fadin duniya?
2. Ka tantance irin kifin da kake so ka noma.
Tabkin noman kifin da zaka gina ya danganta ne da irin kifin da zaka noma. Kana kuma bukatar fahimtar wadannan:
a. Idan har ka fara tantance irin kifin da kake so ka noma, to kana bukatar tuntubar wanda yake noma irin wannan kifi domin su baka karin haske akan yiwuwar sa da irin karfin da kake da shi.
b. Ka rubuta kuma ka tantance duk kudin da ake kashewa ko wani irin kifi, kuma ka san cewa farashin nan na da banbanci a kowani irin kifi.
c. Ka kuma yi la’akari da irin yanayin da kake so ka noma kifi. Akwai kifin dake bukatar ruwa mai sanyi, saboda haka kuna bukatar gujewa duk wani kasha-kashen kudi dake da dangantaka da sanyayawa ko dafa ruwa.
3. Fara da Tilapia. Kifin Tilapia ya fi kowani irin kifi saukin noma, kuma ana cin Tilapia a kusan ko ina a duniya. Wannan ya saka su a cikin jerin kifaye da manomansu suka fi samun riba. Wannan kifi na jurewa ire-iren ruwa da yanayi, da adadin ammonia mai yawa, da rashin sinadarin iska “oxygen”, kuma suna da jurar rashin lafiya, ba kamar sauran kifaye ba. Kana bukatar sanin cewa:
a. Tilapia na bukatar ruwa mai yanayin 84 digiri farenhai (29 digiri selsiyo). Suna iya rayuwa a cikin ruwan dake da yanayin 64-90 F (18-32 C), amma zasu mutu idan yana ruwan yayi sanyi kasa da 50 digiri.
b. Akwai Tilapia iri-iri, kamar Bava, Blue, Nile sune suka fi dacewa da wanda yake so ya fara kiwon su a bayan gidan sa.
KA NEMI ILIMI AKAN NOMAN KIFI
Idan kai bako ne a wannan fanni, to kana bukatar samun fahimta da kwarewa a wannan fanni ta yin aiki a cikin ta kafin ka fara naka. Ko da ka taba harkar, mallaka da kuma tafiyar da gonar kifi na bukatar ilimi mai yawa akan yadda sana’ar take. Idan kuma niyyar ka kawa shine ka mallaki sana’ar, sannan ka ringa lura da bangaren kasuwancin wannan gona, to hakan ma yana bukatar sanin dai-dai gwargwado akan sana’ar sannan ka dauki wanda yafi kuzari a cikin ma’aikatan ka domin tafiyar da ita. Ga wasu hanyoyin neman ilimi:
a. Ka nemi aiki a gonar dake noma sak irin kifin da kake da niyyar nomawa.
b. Ka nemi ilimi akan yanar gizo da littatafan da aka buka wadanda mafi yawancin su na binciken bayanai takai-mai-mai akan yadda ake noman ire-iren kifaye.
YADDA AKE kEN-kESA KIFI
1-Gabartawa
Matakan kyankyasar tarwada kusan iri daya ne da yadda yake faruwa a Wararen zamanta na asali (Rafi, kogi ko teku)
2-ABUBUWAN DA AKE BUKATA DON YIN KYANKYASAR KIFI
1 Iyayen kifi (Maza da Mata)
2 Sinadarin ruwan allura
3 Farantin kyankyasa
4 Na'urar auna ruwan
5 Kwonmin kyankyasa
6 Abin Samar da iska cikin ruwa
7 Reza
8 Sirinjin yin allura
9 Wuka
10 Safar hanny
11 Ruwan gishiri
12 Robar zuba Kwan Kofi
13 Tebur na dora Kayan aiki
14 Mesar zuke detti
15 Tawul
16 Tishu
3- YADDA AKE ZABAR KIFIN KYANKYASA
Nauyin kif ya zama gram 300-800, Kuma akalla ya cika wata takwa (8) da kyankyasa.
Iya bambance namiji da mace ta hanyar yanayin hallitta Kamar
• Kayar Bayan namiji tafi tsawo da gaske
• Duk suna da kofofin hallitta biyu Amma a namiji Na da tsawo
• Mata sun fi Girma
• Kan namiji yafi girma
• Kayar Bayan namiji yafi kifi tafi tsawo da gaske
• Duk suna da kofofin hallitta amma na namiji yafi tsawo
4- HADUWAR KWAI DA YANA YIN KOSA WARSA A CIKIN MACEN KIFI
• Yin allura mai sinadari (hormone/pituitary gland) ga macen kifi don hanyar kwai a wuri Daya
• Galibi ana yin allura ne da maraice Sai a ware wadda Ake yinwa a wuri daban don gudun lalacewa Kwan
• Nauyin kifi Ke Bada yawan ruwa allura da za a yi mata
5- YANAYIN TATSAR KWAI DAGA MACEN KIFI
• Yanayin zafi yana sa kwai nuna da wuri
• Mutum biyun Ke rike kifi yayin tatsar kwai da Tawul mai tsabta
• Ane matsa cikin macen a hankali don tatsar kwai a cikin muzubi mai tsabta Kuma busasshe
• Za a yanka namijin kifi
• Za a fede cikin don zaro jakar miniyinsa .Sai a goge a dora Akan abub mai tsabta
Rashin lafiya kifi
Akwai wasu alamu da za a iya duba don gane ko kifi ba shi da lafiya. Ga wasu daga cikin su:
1. Launin fata: Idan kifin ya canza launi ko kuma ya yi fata mai launin ja ko zinariya mai haske, yana iya zama alamar rashin lafiya.
2. Numfashi: Idan kifin yana numfashi cikin sauri ko kuma yana wahalar numfashi, wannan na iya nuna cewa yana fama da matsala a numfashinsa.
3. Matsalar motsi: Idan kifin yana dauke ko yana motsa jiki cikin rashin lafiya ko kuma yana girgiza jiki ko yana rataye a kasa, wannan na iya zama alamar rashin lafiya.
4. Gyararren fata ko gashinsa: Idan kifin yana da fata mai yawa ko gashinsa yana fitar da tururi ko yana shafar fata da gashinsa, yana iya zama alamun rashin lafiya.
5. Kishirwa da cin abinci: Idan kifin yana kasa ci ko yana rage yawan cin abinci, yana iya nuna cewa yana cikin wani yanayi na rashin lafiya ko matsalolin ciki.
6. Karin launin ciki ko kashin gashinsa: Idan ciki ko kashin gashinsa yana dauke da launin ja ko zinariya mai kyau ko yana dauke da wata fata, yana iya zama alamar rashin lafiya.
Mai ze karama kifi girma
Idan aka lura da wani daga cikin waɗannan alamomin, yana da kyau a tuntuɓi kwararren mai duba lafiyar kifaye ko kuma a canza ruwan domin tabbatar da lafiyar kifin.
Abubuwa da ze karama kifaye girma.Za a ba kifaye ya karamusu girma idan:
1. Basa samun isasshen abinci – Idan abinci bai wadatu ba, girma zai tsaya ko kuma ya ja baya.
2. Cunkoso a cikin tanki ko dam – Idan kifaye suna da yawa a wuri daya, suna yin takara da juna wajen abinci da sarari, hakan na hana su girma yadda ya kamata.
3. Ingancin ruwa bai dace ba – Idan ruwan yana da datti, ko yana da sinadarai marasa kyau (misali: ammonia, nitrite, ko pH bai daidaita ba), zai hana kifaye girma.
4. Zafin ruwa bai dace da nau’in kifin ba – Kowanne irin kifi yana da yanayin zafin ruwa da yake bukata don ya girma yadda ya kamata.
5. Nau’in kifi da ake kiwo – Wasu kifi kamar tilapia da catfish suna girma da sauri, amma wasu suna daukar lokaci. Kuma idan kifin yana da nau’i maras saurin girma, zai dauki lokaci sosai.
6. Rashin kula da lafiya – Idan kifaye suna da cututtuka ko kuma suna fama da stress, hakan zai hana su girma da kyau.
Idan kana da takamaiman irin kifin da kake kiwo, zan iya baka karin bayani yadda zaka taimaka musu su girma da kyau. Wane irin kifi kake kiwo?
Mai ze danga kama kifaye girma
Ga wasu abubuwa da za su taimaka wajen kara girman kifaye cikin lafiya da sauri:
1. Abinci mai inganci
Ka zabi abinci mai cike da protein da vitamins, musamman wanda aka tsara don girma (growth formula).
Misali: pellets masu high protein (35%+), earthworms, bloodworms, daphnia, ko shrimp powder.
2. Canjin ruwa akai-akai
Yin canjin ruwa (20–30%) sau 1 a mako yana rage guba (ammonia, nitrite) kuma yana taimaka girma.
3. Tank mai fadi da tsafta
Idan tank din kifi ya dan fadi, kifayen za su motsa jiki sosai – wannan na taimaka girma.
A guji cunkoso, domin kifaye su fi girma a wuri mai yalwa.
4. Zazzabi mai daidai
Kifaye su fi girma a zazzabi da ya dace da su. Misali, yawancin tropical fish suna bukatar 24–28°C.
5. Hasken rana (ko haske na wutar lantarki)
Hasken rana na tsawon awanni 8–12 a rana yana kara girman metabolism din kifi
6. Rashin stress
Kada a takura musu da motsi da yawa ko daga kifi kullum. Stress yana hana girma.
7. Nau’in kifi
Daga farko ka zabi kifi da ke da halin girma sosai. Misali: tilapia, koi, catfish, oscar, pleco.
Idan ka fada min nau'in kifin da kake kiwo, zan iya baka cikakken tsarin abinci da kula da girma bisa nau'in. Kana da aquarium ko pond?
0 Comments